Omusolo Ogusasulwa Abalina Ebizimbe Ebipangisibwa

1. Esyosimbi esikalwa omwa bikapangisibawa

Omughenzo owesyosente esikalhwa omwa by’ebupangisya om’omwaka ow’ebyemingirirye omwa Uganda erihako esyaghenda omwi kokothya ebikapangisibawa

2. Omunye enyumba kutse ekyithaka

Oyu nimundu omulhume kutse omukalhi kutse e kambane oyuwithe kutse eyiwithe enyumba kutse arithaka ebikapangisibawa n’oghundi mundu binyebyo ibihamu akasente. Omundu oyu anganabya:

  • Omundu kinya bundu ekyerilheberyako Matthew Etima
  • E kambane ekyerilheberyako RORA LTD
  • Ekyithongolhe ekyerilheberyako Properties (U) Ltd
  • Gavumenti ekyerilheberyako Obwembembetya obw’e distilukiti ey’eLuwero
  • Ahakasomerawa ekyerilheberyako eYunivasite ey’e Makerere, UWESO n’ebindi n’ebindi
  • Ekithongolhe oky’obuwathikya nge Africa Development Bank
  •  
  • 3. Oyukapangisaya

Oyu nimundu oyukakolesaya ekyindu eky’oghundi mundu bethu inakakyithuhira esyosente.

Erithuha omusolho okwa bikapangisibawa likiriribawa omwa S.5 ey’ekyilhaghiro ekya Income Tax Act. Esyosente esyo esikathungawa n’omundu neryo sika hiribawako omusolho okwalwasyo

Add to Bookmarks
Print Friendly, PDF & Email
(Visited 10 times, 1 visits today)

Ku Bantu Ssekinnoomu

Omutendera I: Gatta omuwndo gw’ensimbi oguva mu kupangisa ebizimbe oba ettaka mu mwaka.

Omutendera II: Toolako ensimbi ez’essalira 2,820,000

Weetegereze: Teri nsimbi ndala zitoolwako

Ensimbii ezzijjibwako omusolo: R-2,820,000

Omutendera III: Funa omusolo ogusasulwa ng’ofuna ebitundu 12 ku buli 100 okuva ku nsimbi ezijjibwako omusolo kwe kugamba:

Omusolo ogusasulibwa = 12% X okuva ku nsimbi ezijjibwako omusolo

Ku bakola emirimu gy’obwegassi (Partnerships).

Zino zijjibwa ku buli muntu ali mu bwegassi obwo okusinziira ku mugabo gwe ku magoba ga bizinesi eyo.

Omutendera I: Gatta omuwendo gw’ensimbi ogwa buli muntu ali mu bwegassi (partner) oguva mu bipangisibwa mu mwaka. Zino katuziyite R

Omutendera II: Toolako ensimbi ez’essalira 2,820,000

Weetegereze: Teri nsimbi ndala zitoolwako

Ensimbii ezzijjibwako omusolo: R – 2,820,000 

Omutendera III: Omusolo ogusasulwa guli ebitundu 12% okuva ku nsimbi ezijjibwako omusolo. Guno gujjibwa ku buli muntu okusinziira ku mugabo gw’alina ku magoba.

Ekyokulabirako ku bantu ssekinnoomu

Ensimbi zonna eziva mu bupangisa tugeze 6,000,000 buli mwaka

Omutendera I: Funa ensimbi zonna eziva mu bupangisa= 6,000,000

Omutendera II: Toolako ensimbi ez’essalira

=6,000,000-2,820,000=3,180,000

Omutendera III: Ensimbi ezijjibwako omusolo= 3,180,000

Omutendera IV: Balirira omusolo ku bitundu 12 ku buli 100 (12%)

=12/100 x 3,180,000

Omusolo oguva mu bipangisibwa guli 381,600

Ekyokulabirako ku bakola emirimu gy’obwegassi

Nga tukozesezza okubalirira okwo waggulu, singa Mwanje ne Kagolo bakola omulimu gw’obwegassi, nga bagabana mu bitundu 2:3,

Okubalirira omusolo Mwanje gw’asasula

= 2/5 x 381,600

= 152,540

Okubalirira omusolo Kagolo gw’asasula

= 3/5x 381,600

= 228,960

N’olwekyo, Mwanje asasula 152,640 ate Kagolo n’asasula 228,960

Omutendera I: Gatta omuwendo gw’ensimbi oguva mu bipangisibwa; ka tuguyite R

Omutendera II: Toolako ebitundu okutuuka ku bitundu 50 ku buli 100 okuva ku muwendo ogwo nga zino zibalibwa nga ensimbi ezisaasaanyiziddwa okulabirira ekipangisibwa

Weetegereze: Ensaasaanya eyo ekkirizibwa oluvannyuma lw’okulaga obukakafu eri ekitongole kya URA nga kino kikolebwa okuyita mu biwandiiko

Omutendera III: Balirira omusolo ku bitundu 30 ku buli 100

Ekyokulabirako ku Kkampuni

Singa kkampuni eyingiza ensimbi 30,000,000 nga ku nsimbi ezo, 15,000,000 zaava mu bupangisa. Ensaasaanya: Abalongoosa (3,000,000), Obukuumi (4,000,000) okuddaabiriza (4,000,000) Omusolo oguva ku nsimbi z’obupangisa gubalibwa guti:

Omutendera I: Funa omuwendo gw’ensimbi ogwava mu bipangisibwa= 15,000,000

Omutendera II: Toolako ebitundu 50 ku buli 100 okuva ku nsimbi eziyingiziddwa mu mwaka

Ensaasaanya = 3,000,000+4,000,000+4,000,000

                     = 11,000,000

Naye jjukirwa ensimbi ezikkirizibwa okutoolwako ziri ebitundu 50 ku 100

Kwe kugamba nti 50%X15,000,000 = 7,500,000

Omutendera III: Balirira omusolo ku bitundu 30 ku buli 100 (30%)

= 30/100 x 7,500,000

Omusolo oguva mu bupangisa guli 2,250,000

  • Teekamu ennyanjula (litaani) y’omwaka ey’omusolo oguva mu bipangisibwa nga kuno ogoberezaako obukakafu bw’ensasula okugeza lisiiti z’owa abapangisa ssaako n’endagaano eziba zikoleddwa wakati wammwe.
  • Laga ebifo byonna ebivaamu ensimbi z’obupangisa mu mwaka gw’ebyenfuna. Omwaka guno gutandika nga 1 Ogwomusanvu, okutuuka nga 30 Ogwomukaaga omwaka oguddako. Kyokka osobola okukozesa omwaka omulala gwonna nluvannyuma lw’okuweebwa olukusa
  • Teekamu litaani yo eri URA. Osobola okufuna okuyambibwa okuva ku woofiisi ya URA eziri mu kitundu kyo. Kino kiko ng’emyezi mukaaga teginnaggwaako oluvannyuma lw’omwaka gw’eby’enfuna
  • Sasula omusolo mu bujjuvu nga ekiseera tekinnayita

Omuwi w’omusolo yenna alina ebbeetu okuba ng’abanja URA omusolo ogusasulwa ng’omwaka gw’ebyenfuna tegunnaggwaako

Okulabula:

Obubaka buno bugendereddwamu kulambika bawi ba musolo na kubamanyisa buvunaanyizibwa bwabwe kyokka. N’olwekyo, tebulina kukozesebwa mu kifo kya tteeka lyonna; era busobola okukyusibwa singa wabaawo enkukakyuka yonna mu tteeka erirambika ensasula y’omusolo

 

Add to Bookmarks (0)
Skip to content