Mukama w’enju rundi ow’itaka nooha?

Onu nuwe omuntu owahayo ekintu ekitasobora kwihwa omukiikaro kyakyo (itaka rundi ekyombeko), hali omuntu ondi (omupangisa) kiri ky’okusasurra. Omuntu onu asobora kuba ali uwe habwe, Kampuni, anyakukwasiibwe ebintu kubirolerra, abantu abeteraine, Gavumenti rundi ekitongole.

Add to Bookmarks
Print Friendly, PDF & Email
(Visited 14 times, 1 visits today)

Bakama b’amaju rundi amataka omu Uganda, nibaragirwa kwehandiikisa na;

  • Uganda Registration Services Bureau (URSB) habw’okuhandiikisa kampuni.
  • Uganda Revenue Authority (URA) habw’emisoro,
  • Obwebembezi bw’omukiikaro nka, KCCA, munisipo council, habw’obusuuru bw’amaju n’amataka n’ebindi.

Habw’omuntu omu

  • Endanga muntu (ID)
  • Satifiketi ey’okwehandiikisa

Habw’ebitebe rundi Kampuni

  • Fomu namba 20 eyakampuni
  • Satifiketi eyerukwoleka kampuni nkooku yatandikirweho.

Miga hanu kumanya ebirukukiraho habirukukwata ha kwehandiikisa.

  • Nosabwa kugenda ha kibanja ura.go.ug ha portal ya URA.
  • Miga hanu kwehandiikisa obu oraaba oli muntu omu.
  • Miga hanu kwehandiikisa okw’ekiteba rundi Kampuni.

Miga hanu kumanya obugabe n’obujunanizibwa bwawe nk’omuhi w’omusoro.

Omusoro ha ntahya eyerukuruga omu bupangisa

Miga hanu kumanya habarukukwata ha musoro ha ntahya eyerukuruga omu bupangisa.

Omusoro ogwa Value Added Tax (VAT)

Omusoro ogwa VAT gusasurwa kuraba mubintu ebirukozesebwa kandi nigulengwa ha bucweka 18 buli 100(18%) hali ebi byona ebiguzirwe ogu arukusasura omusoro gunu. Katugambe ogu wena ruhandikisibwe rundi rukwetagisa kuhandikibwa haby’omusoro ogwa VAT. Omusimbo gw’okwehandikisa ha musoro ogwa VAT guba omuhendo ogwa Milioni 150 rundi kukiraho ezotunzire omu mwaka gwoona, rundi milioni 37.5 mu mezi asatu agahonderaine.

Omusoro ogwa VAT guli hali ogu rwina entahya kuhingura UGX150,000,000 mu mwaka gumu.

Miga hanu kwehandikisa haby’omusoro ogwa VAT

Kwehandiikisa kusasura VAT kutandikira ha milyoni 150 eza Uganda buli mwaka. Kinu nikimanyisa ngu, bakama b’amaju rundi amataka abarukuhikya entahya ya milyoni 150 eza Uganda nokukiraho kuruga omu maju rundi amataka agabarukupangisa, nibaragirwa kwehandiikisa kusasura VAT. Hanyuma y’okwehandiikisa, bakama b’amaju hamu n’amataka, nibaragirwa kusasuza abapangisa baabo VAT eyerukwingana obucweka 18 abuli 100(18%) (ha ntahya kuruga omu bupangisa) kandi sente ezisoroziibwe bazitwale omu URA.

Nyaabura iwe manya kinu:

Abahi b’omosoro boona abehandiikisize kusasura omusoro ogwa VAT nibaragirwa kwehandiikisa habwa EFRIS kandi bahereze e-invoices.

Miga hanu kumanya ebirukukwata ha kwehandiikisa habwa EFRIS.

 

Omusoro gwa Withholding

Omusoro gwa withholding (WHT) nugwo omusoro gw’entahya ogw’omuntu acwaho (ejenti owarukucwaho omusoro) habwire bw’okusasura empeera omuntu ondi (kisasura musoro).

 

Hakusasura rent eyehingwire milyoni emu eza Uganda, ejenti anyakuhairwe orusa kusasuza omusoro gwa withholding naragirwa kucwaho omusoro ogurukwingana obucweka 6%.

 

Nyaabura iwe manya kinu:

Omusoro gunu ogusalirwayo gubarwa kandi gukendezaho hali ogu ogwine kusasurwa hamper y’omwaka mu ritani yawe.

Miga hanu kumanya ebirukukwata ha musoro gwa withholding.

Ego. Amagoba goona agaruga omukutunda eky’obuguuda kyoona ekitarukugwa muhendo, nk’itaka hamu n’ebyombeko, gacwibwaho omusoro. Kakuba mukama w’enju rundi itaka acwamu kutunda eky’obuguuda kye ekyabaire napangisa kandi akesanga atungira amagoba, asasura omusoro ogubaliirirwa habucweka 30 buli 100(30%).

Ritani zinu zijuzibwa nka ritani ezindi zoona ez’omusoro gw’entahya.

 

Miga hanu kumanya ebirukukwata ha kwijuza ritani zaawe.

 

Obwomara kwijuza return zaawe, oragirwa kusasura emisoro eyehikire kusasurwa noyekonyeza emiringo enyakutairweho nka za banka, mobailu mane, VISA, EFT, RTGS, Mastercard, USSD code (*285#) n’ebindi.

Nyaabura iwe manya kinu: ekiro eky’orukusemerra kusasurraho omusoro nikyo kimu n’eky’okwijulizaaho ritani.

Print Friendly, PDF & Email
Add to Bookmarks (0)
Skip to content