Abakuza B’ebitungwa Eby’obuguuda

Omukuza rundi Omukurakuraniza w’ekitungwa eky’obuguuda nuwe oha?

Omukurakuraniza w’ekitungwa eky’obuguuda nuwe omuntu owagura, owayombeka rundi owadabiriza ebitungwa habw’ekigendererwa ky’okubitunda. Omukurakuraniza w’ekitungwa eky’obuguuda asobora kuba muntu omu, kampuni, omuntu anyakukwasiibwe ebintu kubirolerra rundi abeteraine hamu.

Add to Bookmarks
Print Friendly, PDF & Email
(Visited 12 times, 1 visits today)

Abakurakuraniza b’ebitungwa omu Uganda, nibaragirwa kwehandiikisa na;

  • Uganda Registration Services Bureau (URSB) habw’okuhandiikisa obusuubuzi rundi habw’okuhandiikisa kampuni.
  • Uganda Revenue Authority (URA) habw’emisoro,
  • Obwebenbezi bw’omukiikaro nka, KCCA, munisipo council, habw’okwikiriza pulani y’okwombeka.

Habw’omuntu omu

  • Endanga muntu (ID)
  • Satifiketi eyokwehandiikisa

Ebitebe rundi Kampuni

  • Fomu namba 20 eyakampuni
  • Satifiketi eyerukwoleka kampuni nkooku yatandikirweho.

Miga hanu kumanya ebirukukiraho habikwasire ha kwehandiikisa.

  • Nosabwa kugenda ha kibanja ura.go.ug ha portal ya URA.
  • Miga hanu kwehandiikisa obu oraaba oli muntu omu.
  • Miga hanu kwehandiikisa obu oraaba otali muntu omu.

Omusoro ogw’ebitongole oguruga ha magoba gaabyo

Omusoro gunu guhikya obucweka 30% ha ntahya eyerukuragirwa kwihwaho omusoro (entahya yoona hamu omazire kwihaho sente ezikozesibwe ha ntahya enu)

Omusoro kuruga ha ntahya yabuli omu.

Buli muntu owarukukora omulimo gwa mulingo gunu, naragirwa kusasura omusoro gw’entahya kusigikira harulengo rw’entahya ye.

Miga hanu kumanya ebirukukiraho ha mbalirra y’omusoro gw’entahya ogwa buli muntu.

 

Omusoro ogwa Value Added Tax (VAT)

VAT nugwo omusoro ogusasurwa omuguzi w’ekintu kyoona ekiba kitairweho omusoro gunu, gulengwa ha bicweka 18 buli 100 (18%) habintu eby’obusuubuzi byoona ebikorwa abo abayehandiikisize kusasura rundi abarukuragirwa kusasura VAT. Kwehandiikisa kusasura VAT kutandikira hali ogu owarukutunda ebintu ebirukuhikya milyoni150 eza Uganda nokukiraho mu mwaka gwona, rundi milyoni 37.5 omu meezi 3 agokubanza agakurataine.

Miga hanu kwehandiikisa habw’omusoro ogwa VAT.

Nyaabura iwe manya kinu:

Abahi b’omusoro boona abehandiikisize kusasura VAT nibaragirwa kwehandiikisa habwa EFRIS kandi bahereze e-invoices.

Miga hanu kumanya ebirukukwata ha kwehandiikisa habwa EFRIS.

Ekintu ekikurakuraniziibwe kitebwaho omuhendo gwa VAT ogutarukuhindahinduka ogw’obucweka 18 buli 100(18%).

 

Omusoro gwa withholding

Omusoro gwa withholding (WHT) nugwo omusoro gw’entahya ogw’omuntu acwaho (ejenti owarukucwaho omusoro) habwire bw’okusasura empeera omuntu ondi (kisasura musoro).

Nyaabura iwe manya kinu:

Omusoro gunu gucwibwaho nigurugirra ha musoro ogusemeriire kusasurwa omu ritani ez’okumalirra hampero y’omwaka.

 

Miga hanu kumanya ebirukukwata ha musoro gwa Withholding.

 

Ego. Kakuba omukurakuraniza w’ekitungwa eyekonyeza obuhereza bwa injiniya, omubazi w’ebitabu, puliida, omuteezi wa pulaani z’amaju, omupimi w’itaka n’abandi nkaabo, omukurakuraniza w’ekitungwa, anihirwa kucwaho omusoro gwa withholding ogw’obucweka 6 buli 100(6%) obw’omuhendo ogwa kigura na kiguza baikirranize, kigura atakasaswire.

 

Pay As You Earn (PAYE)

Omukurakuraniza w’ekitungwa weena, awarukukozesa abakozi ab’empatani rundi abakozi ab’orutekerro abarukusasurwa omusaara oguhingwire siringi 235,000 buli kwezi, aragirwa kwehandiikisa kucwaho omusoro gwa Pay As You Earn (PAYE) kandi atwale sente zinu omu URA.

Miga hanu habw’embalirra ya PAYE.

Ego. Asasura omusoro gw’entahya hamu na VAT, kakuba kisangwa ngu:

  1. Eky’ombeko kiri ky’okukorramu obusuubuzi
  2. Omuhendo guhingwire milyoni 150 eza Uganda.

Manya kinu: Omusoro gwa Withholding nagwo nigusasurwa kakuba kigura aba ali ejenti w’omusoro gwa Withholding.

Miga hanu kumanya ebirukukwata ha kwijuza ritani zaawe.

Print Friendly, PDF & Email
Add to Bookmarks (0)
Skip to content