Cuma Me Yubu Bongi Obedo gin ango?
Yubu bongi obedo kit ma kiloko dok ki yubu kwede jami mogo (raw materials) kidwoko iwuci/kiloko doko wuci me yubu jami, kwoyo bongi I kwayi ma patpat kun aa ki yubu, kwoyo, cweyo ki miino. Ka kiyubu jami magi kinongo bongi aruka, jami me ot ma ki ruku iwi kom, jami me ot macalo cuka, bongo/mukeka laduny tyen (Carpet) ki jami mukene ma patpat ma ki yubu.
Biacara me yubu bongi weng/duc omyero ki coo gi bot;
Niang ni:
Ka ityeko cone bot dul mamalo ni, bi mite/twero mite ki iyin me lubu cik ma kwako dul macalo;
Pi dano/ngat acel
Pi Kampuni
Dii kany pi jami mamite me cone.   Â
Biacara matino tino/Mucoro ma kibyeko abyeka
Man obedo mucoro ma kingolo ikom biacara ma adwogi me cato wilgi pi mwaka acel kato UGX 10,000,000 (million apar) ento pe oo/pe romo UGX 150,000,000 (million miya acel ki pyerabic).
Mucoro pi Kampuni ma ocone ki Gamente
Man obedo mucoro ma kingolo ikom Kampuni onyo dul ma oribbe me timo biacara iwel me pacen 30% (Pyeradek).
Mucoro ma kingolo i kom rwom ma omede ikom jami acata (VAT)
VAT obedo mucoro ikom gin moo keken ma itiyo kwede ma ki ngolo iwel me 18% (pacen apar wiye aboro) ikom jami ducu ki bot dano ma omyero ocul mucoro i.e. dano ma ocone onyo omyero ocone pi culu VAT. Mucoro ma biacara–ne nongo cente ma pe kato million miya cel ki pyera abic (150,000,000), pi mwaka moni onyo million pyeradek wiye abiro ki nucu (37.5) pi dwe adek ma olube aluba.Â
Dii kany pi cone me culu VAT
Niang ni:
Lutim biacara ma ocone pi culu VAT omyero ocone pi Recit Ki Invoic ma kiyubu kun woto Ki I Yamo (EFRIS).
Dii kany pi nongo ngec malube ki kit me cone pi Recit Ki Invoic Ma Kiyubo Kun Woto Ki I Yamo (EFRIS).
Mucoro ma kiketo ikom jami mogo ma kikelo ki ilobo mawoko
Man obedo mucoro ma kiketo ikom jami mogo ma kikelo ki ilobo mawoko onyo jami ma kiyubu I Uganda kany, onyo ikom tic ma keni keni/ma patpat.
Dii kany pi ngeyo kit me tiyo cura ikom jami magi.Â
Mucoro ma kigwoko dong cen ki ikom/inge cul (Withholding tax)
Man obedo mucoro ma kingolo ki ikom lim ma dano onongo ikom cato gin moo keken bot ngat ma ocone macalo ajenti me jogo mucoro pa URA. Kitiyo//kitimo cura ne I pacen 6 (6%) ci dul ma culu ngat ma ocatigi jami ngolo cente man cutcut ki ikom cul ma myero omii ki ngat ma ocatigi jami ni ci kicwalo lim me mucoro man bot dul maloyo jogo mucoro I Uganda.
Niang ni:
Mucoro man ka kingolo ki iwi cul kibi ngolo oko ikom mucoro ma omyero icul pi lim ma inongo imwaka moni-ni ikare ma icwalo adwogi me cato wil-ni bot URA.
Dii kany pi ngec ikom mucoro ma kingolo dong cen inge cul pi jami ma kicato.
Mucoro ma kingolo ki ikom mucara pa lutic (PAYE)
Man obedo mucoro ma lutim biacara ngolo ki iwi mucara pa lutic gi (Kadi bed-gi okwano onyo gitiyo lejeleje) ma nongo mucara gi ka kiribu kato alip miya aryo ki pyeradek wiye bic (235,000) dwe ki dwe. Kit mucoro man rwod/won tic ngolo dwe ki dwe ma nongo pwod pe oculu luctic ci cwalo bot dul ma jogo mucoro (URA).Â
Dii kany pi kit me tiyo cura me PAYE
Mucoro magi ki culu marom aroma ki mucoro mukene ma donyo I kicaa/jeba.
Dii kany pi ngeyo kit me coyo adwogi mucoro ni.
Ka ityeko culu/coyo ritan/adwogi biacara ni, omyero icul kit mucoro mo keken me acula kun itiyo ki kit me cul ma kiryeyo kany ni, macalo benki (bank), Mobile Money, VISA, Mastercard, EFT, RTGS, USSD Code (*285#).
Niang ni:Â Nino me culu mucoro rom aroma ki nino me coyo adwogi cato wil ni.