STARTER PACK FOR NEWLY REGISTERED TAXPAYERS-ATESO

Atacan esolo lo angosibib,

Eyalama aiwadikuan kwape atacan esolo. Isumunikit ijo adumun aijamam na epol kigeuni ijo alosit kon na aitodolikin nu aitac ekon esolo.

AISUMUNET KOSI (OUR VALUE PROPOSITION)

Kisumunikit ijo eijanakine lo epatana adumun, itapatanitete ido kotoma apak na atipet, kane ilosi ijo kere kotoma oitiai da lo edit kanekon.

NU IKAMUNITOS URA (ABOUT URA)

Aswam (Mandate)

Aanyanar, aituk ka aitodun eityai lo esolo alo apugan. (Kimoriarite ikaun lu mam erai esolo kwape nat lu ekansulo, isomeroi, ka iboro icie da lu aswamisinei apugan (Non Tax Revenue) keda ainakin aicoreta ne ejai apugan nu ikamanara keda ikisila lu eija esolo arai aiboisio nu elomia esolo.

Aitapoet kosi /Nu iseseni isio koingaren (Vision)

Eijanakine lo esolo lo isiteteunitai kanu aUganda na itekoro bon otoma aiman (economic independence).

Alosikinet kosi (Mission)

Aituk esolo kanu apol na akwap wok koipone alo itenara (ecai) ido opatana.

Einono kosi (Culture Statement)

Irai isio erionget lo epodokit atacak esolo (client focused), apupokitos (responsive), kanyaraete eswamak epupokini kosodi anyaraun ka aitopol atalantan keda aitolomununeta nu itetiak tetere aijaikin ikastomas(customers) kosi aijamam kotoma aiboisit ana ejai ainumunum.

Aijaun ijo (ONBOARDING YOU)

Nu ngesi ace kotoma anu epolok nu ingarakinete ijo aisisiaun arau atacan esolo lo eyaikina bon ido otupite ekisil. Ingarakini ijo etimu kosi lo etoloman atacak isolosio ainakin agangat kanu apak ana ilapio iuni, akaulo ke, ititingikini isio ijo akanin nu eyapiesi alo aiboisit kon kanu agangat ana oingaren. Kilipit, kilajar aijukar aingiset kon itorite asaduku na email onboarding@ura.go.ug

 ALOMAR OLAGO LO URA (LOGGING INTO YOUR PORTAL ACCOUNT)

Kwana do ka idauna ijo aiwadikaun ka adumun enaba kon loitegelikina lo esolo (TIN), ekoto do ijo alomar toma omukutu/aboisit (account) kon olago alo URA.

Otup adoketa nuta;

  1. Kolot olago (Portal) lo URA- https://ura.go.ug
  2. Ko’kuju, teten, Koseu “Login”
  3. Kane ebakai ebe “login ID” kiwadikaik enaba kon loitegelikina lo esolo (TIN).
  4. Arai erai alomaret kon nasodit ngin, kolot obaluwa kon lo olago (email address) lo itosomat ijo aiwadikaunor adumun enaba kon lo esolo (TIN). Idumuni ijo isulai (Password) angina lu itwasamai do ijo alomara olago.
  5. Kijulak ber isulai ngun igwaik akirot (engaet) kon obe na ipedorit ijo ayitun ejok kosodi do aijukar
  6. Kobongo do bobo olago lo URA ageunet ke kosodi alomar bobo itosomai do isulai kon arai bonat akirot kon na itetet (new password)

Kanu inyo ekotor ijo ajaut keda aiboisit kon (account) olago alo URA?

  • Ingarakini ijo einer keda URA kotoma aiyeya (Siri imor engaet (password) kon keda idio tunganan kere)
  • Idumuni ijo aikwenyaret na atipet arai itosomai ekon enaba lo esolo (TIN) anenice kere.
  • Ingarakini ijo kanu aileleb nu agwelanar kon tetere itaci esolo.
  • Ingarakini ijo aigwapakin/aigwapanakin atacanakineta nu idaunit ijo
  • Ingarakini ijo apegakin ka ailip aijulakino na esolo arai etubokinitai ijo lomam erai lo abeit.
  • Ingarakini ijo kanu aijulakin nu ikamunitos ijo arai bo nat Aisubus kon nu iwadikat ijo neidumuna enaba kon lo esolo (amendment of TIN particular).
  • Ingarakini ijo arai ikoto ijo aijulakin aiwadikaeta nu emotoka kon.
  • Ingarakini ijo kanu aijerun eitabo lo emotoka (log book printing).
  • Ingarakini ijo kanu asekun agwoikinton kon ko URA kanu iboro alu epote kokinga na oUganda.
  • Ingarakini ijo kanu aineranar keda URA kotoma aiyeya (Mam imori e numba kon lo aiyeya)

EPEDOROSIO KA NU EBEIT IJO ASWAM (RIGHTS AND OBLIGATIONS)

Apedorosio nu atacan esolo

Nu ebeit atacan esolo aswam

Apedori na ayangaro kwape aluce kere (equity) kotoma okisil.

Aanyun ebe, iwadikaun ijo ka’apatan keda erionget lo isolosinei akwap wok (URA)

Angin duc ebunio aitosom ikisila ka nu tupitono nu esolo ane ijai ijo

Aileleb nu agwelanar kon nu abeit, iboro lu igwelunit ijo ko’kinga ana oUganda keda kere nu ikamanara keda esolo.

Ebunio ayangar akiro nu esolo kon (komam atiakit) kwape aluce itunga kere

Aitac esolo lo abeit kotoma apak ka aibosit na abeit kwape ekototor ikisila lu esolo

Ebunio aomit ebe nu inerasi ijo ka agwoikinitok kon kere eraasi nu abeit kitoni ne edumunere ebe erasi nu aisab

Einer nu abeit doco ne iswamanaratar keda URA

Ebunio aidar akiro kon kere nu ikamanara keda esolo kotoma aiyeya ido akiro nu esolo kere nu ejaasi ka’so, itwasamai otupitete ekisil.

Kangin duc na itemonokinere akiro nu ikamanara keda esolo kon, ekoto ijo ka agwikinitok kon acamanar/aiswamanar ejok keda eswamak lu eseunit URA.

Ebunio ainakin ijo ka agwoikinitok kon lu isekunit ijo akiro nu ecaete ido kotoma apak.

Aitodun enaba kon loka esolo (TIN) ne duc iswamanaratar ijo keda URA.

Ibuni ijo duc aitac esolo lo abeit doco

Mam ilomari edio epone lo ainacit aitac esolo ka ace akiro da nu egiritos ikisila

Idumuni ijo eijanakine lo itekoro edio sawa kere kane ejasi lu itutuoritai.

Ne duc ikotor ijo aitolomar iboro kinga na oUganda arai bonat aitolomun iboro Uganda, kodum agangat ane ejaasi lu eseunit URA anu aitolot akiro nu ikamunitos ayanganar ka ayaunun iboro lu okinga (ana oUganda).

Ibuni ijo adumun abongonokineta nu abeit ido kotoma apak neduc ijatatar kede aingiset(a), angurian arai bonat ailipa.

Aitodiar/Alimor kere keda aileleba ka abeitonut nu ikamunitos  Aisubus kon.

Elimokinio ijo kere nu ainakini idio ibore kere ikamanara keda esolo kon iswamauno.

kitijenik URA arai ikoto ijo ejulan arai etaputan kanu anu tupitono arai ikisila

Ikwenyario/itijenikino ijo epone lo etutubere nu oponi oseunai

Ojaunos keda aijen ido kotupak egalitini lo iboro lu elomete toma ikamanara keda itiang lu aisu, apiyai keda acamanar na aitwasam iboro apugan Aisubusa.

Isisianakino ijo nu ebeit ijo aswam anu ikamunitos esolo kon

Ojenu ejok osodi atupakin nu ikamunitos aidario na iboro alu okinga an oUganda, itiang lu ikitui, apesan ka ace da.

Etupakino aitepegeta kon nu esolo otupitete ikisila ka adoketa kere nu ikamunitos esolo.

Ne duc ilosia ijo korot, owanyu ebe ilelebit ijo apapulai kere nu ebeit eroko ijo edolia ne itemonikere nu ikamunitos alomar kinga arai alomun toma na akwap kangin.

Inakinio ijo agangat anu ijo aitwasam apedorosio kon nu aitepegikin esolo kotoma agwoetait ana ikamanara keda aitepegio na esolo

Olimo/itodia iboro kon kotoma apak na edolunatar ido okapak kesi anu aimanimanio

Ikwenyario ijo kotoma apak, ne duc eponere aimaniman aibois kon arai bonat aiwadikaeta kon nu Aisubus.

Ayangarit eswamak luko URA keda ajokis ka ainapakina.

Ne duc itacakina ijo esolo, iwadikaikino/isiteteuno aiwadikaeta kon katipet

Kotupak odoco kere nu ebeit ijo aswam nu ikamanara keda etace lo esolo kon.

Idari isio ka aisiteteunun (update) aiwadikaeta nu itodunitos etace kon lo esolo

Aitup kere nu ikamanara keda esolo

Ne duc ebeitor ainyakakin ijo esolo ece lo itacit ijo, itacakini iso ijo kotoma apak kwape itutubitotor ikisila ido kotoma oipone lo ejaar esange lo ikapun alu inyakakina otupitete ekisil.

Aitup kere nu ikamanara keda esolo

Iwanyanari iso aiwadikaeta kon nu ijukuni ijo nu ikamunitos Aisubus ka acie aiwadikaeta da nu ikamanara keda esolo kon kotupitete ainapeta nu ikisila alu ikamunitos.

Aitup kere nu ikamanara keda esolo

AIDAR AIWADIKAETA KON (KEEPING RECORDS)

Isinyikoikitai ijo aidar ejok aiwadikaeta kere nu aisubus kon. Ejok nan oi naarai ingarakini ijo;

  • Aitolomun epone lo ejar aisubus kon tetere mam ipwakakino ijo esolo
  • Asesen epone lo elosia aisubus kon toni aitolomun epone lo elosia (preparing financial statements)
  • Aijen igwelan lu elemanaro anu aitach esolo
  • Aitac esolo lo ibecokina bon

AIJUKAR AIWADIKAETA NU ESOLO (FILING TAX RETURNS)

Aiwadikaeta nu esolo kotoma apatan nges nu itodiari atacan esolo ne ejai URA kwape epone lo alosia Aisubus ke ka esolo lo ebeit aitac kotoma apak kangin. Iswamasi nu kere kitoritete toma oipone lo itetet lo enyaritai aanyikin/alimor bon (self-assessment).

Iponesio/abilasia nu aiwadikaeta nu esolo (Types of Returns)

Kotoma aidules, ejasi abilasinei aarei nu aiwadikaeta nu esolo

  1. Aiwadikaeta nu ameda ana eomit ilope (Provisional tax returns): Ilelebete atacak esolo nu kotoma ageunet na apak ana esolo. Ilelebi ngin atacan esolo ake apapulai nu esolo toma apak na ilapio iuni alu sodit asodi, lu ikampunin, keda iriongeta lu mam erasi lu apugan, ilelebete apapulai kec nu esolo kotoma apak na ilapio ikanyape lu sodit.
  2. Aiwadikaeta nu awasia (Final Returns): aiwadikaeta nu angin karu kotoma aibunget ana, ilelebio kotoma apak na ilapio ikanyape akaulo na angeset na ekaru alo aisubus. Aiwadikaeta nu angin elap, ilelebio aparan na itomonet akany na elap alo etupakini, kosodi ngun nu esabiti, ilelebio na iuniet na esabiti alo etupakini.

Kilipit kiitu ebe:

  • Ibusakinit aileleb apapulai nu kotoma apak. Apak na Ibecokina ngesi apak obe na ebeitor ailelebio arai aitac esolo.
  • Ailelebio na apapulai anu esolo, Ibusakinit atupakinio keda atacio na esolo alo iburai aitac.
  • Itisilaro lu iyapete aileleb apapulai nu esolo.

Aparasia nu ebeitor aileleb apapulai ka aitac esolo (due dates for Filing Returns and Paying taxes).

Apak/aojau (Duration)

Eipone lo apapulai nu esolo (Type of returns)

Apak na Ibecokina kanu aileleb (Filing due date)

Apak na Ibecokina kanu aitac (payment due date)

Angin’karu

Nu mam itogogongaritai nu itungana obe

Aparan na awasia na elap alo iuniet akaulo na agear na ekaru alo apiai.

Ibusakinit atacakin atutubena nu sodit aarei eroko akaisauni idiope nu elap alo tomonetarei kotoma okaru alo elap.

Nu awasia anu itunga alu itolomei aisubisa kec ikapun.

Aparan na awasia na elap alo ikanyetape akaulo na ekaru alo apiai.

Ibusakinit atacakin atutubena aarei nu awasia eroko akaisauni olap lo ikanyetape okaru alo esolo.

Nu mam itogogongaritai orasi nu mam erasi nu idiope ituan.

Aparan na awasia na elap alo ikanyetape akaulo na agear na ekaru alo apiai.

Ibusakinit atacakin atutubet na sodit eroko akaisauni idiope nu elap alo tomonetarei kotoma okaru alo apiai.

Apapulai nu esolo nu awasia anu aisubisa na mam erai na idiope ituan.

Aparan na awasia na elap alo ikanyetape akaulo na angeset na ekaru alo apiai.

Ibusakinit atacakin atutubet na awasia eroko akaisauni olap lo ikanyetape okaru alo apiai.

Apapulai nu itodunitos isirigin lu elomete anu aisubisaeta anu emoritos itunga

Aparan na awasia na elap alo ikanyetape akaulo na angeset na ekaru alo apiai.

Ibusakinit atacakin atutubet na awasia eroko akaisauni olap lo ikanyetape okaru alo apiai.

Angin’lap

Esolo lo etiakaro etacio ikulepek iboro (Withholding Tax Return)

Eroko aparan na tomonetakany na elap alo etupakini.

Eroko aparan na tomonetakany na elap alo etupakini.

Esolo lo etiakaro oropit alo eswamak (PAYE RETURN)

Eroko aparan na tomonetakany na elap alo etupakini.

Eroko aparan na tomonetakany na elap alo etupakini.

Esolo lo iboro alu iswamao akwap (Local excise duty return)

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Esolo lo abolia epiki (Gaming tax return)

Eroko aparan na tomonetakany na elap alo etupakini.

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Esolo lo ameda na iyatanikin oboro (Monthly VAT return)

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Esolo lo itunga alu akwapin lu ijukunitai Uganda (idipolomats) (Diplomatic VAT return)

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Aiwadikaeta no iyakiaya (Returning filing from the bulk assessment agent)

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Eroko aparan na itomonet akany na elap alo etupakini.

Angin’sabiti

Apapulai nu esolo nu angin’sabiti ikamanara keda aboliasio

Aparan na iuniete na esabiti alo etupakini.

Aparan na iuniete na esabiti alo etupakini.

 

Atacio na esolo (PAYMENT OF TAX)

Ibusakinit atacakin esolo da kotoma apak ana Ibecokina.

Iponesio lu etacere (Payment Modes)

Epedorio aitac esolo lo ediopone itosomaete; aingadis na apiai (ebank), acadi na VISA, Mastercard, American Express, Union pay, Mobile money, EFT, RTGS keda Swift, Isirigin, Cheque, Demand draft keda point of sale.

Aitac kotoma atutubena (Payment in instalments)

Ecamakitai atacak esolo atacanakin esolo kec kotoma atutubena karai ilip ngesi. Arai ipuda ijo angangat na, Kilipit odolok eyapiesi lo URA lo idunyasi ka Ijo.

Kilipit kiyitu ebe (Please Note)

  • Ebuni arisiti na etacere keda ebaluwa lo itogogongit ebe Ilelebetai apapulai nu esolo.
  • Ibusakinit atacakin esolo da kotoma apak ana Ibecokina.
  • Aiyap aitac, einakin eidias lo ikapun alu iburai ijo aitac.

AIPIMA KA ATUBOKIN (ASSESSMENT).

Arai emen ijo aipima ka atubokin bon olope osodi aijukun aiwadikaeta kon kwape ekotor ekisil, ebuni URA aipima ka atubokin ngesi esolo lo ebeit aitac. Otoma okisil alo esolo (Tax procedure Code 2014), ejaasi aipimaeta kwape nat:

Enamba

Eipone lo Aipima/atubokin

Nu ikamunitos

1.

Aipima na sodit (Atubokino naduc) (Default Assessment)

Ne emenia atacan esolo aijukun aiwadikaeta nu etubokinar ngesi olope bon, pedori URA aipima osodi atubokin ngesi.

Iswamaunos duc nu arai ejai atwaniar na edumunitai, arai ilapara esolo lo etacitai lo iboro ka lu egwelitai arai bo nat arai ejai edio esolo lo mam etacitai

2.

Aipima na Elingakina (Atubokinio na elingakino/Egei sek) (Advance Assessment)

Epedori URA atubokin atacan esolo kede da eijaun esolo lo mam apak ke edolit arai eomitai ebe ebuni atacan esolo aiyap, aigalikin, aimikar arai bo nat da aitukuror atacio na esolo

3.

Aipima na iyatakina (Atubokinio na idokokino/ace bobo) (Additional Assessment)

Epedori URA aijulakin esolo lo ipimatai arai lo etubitai kotoma apak kangin.

Iswamaunos nu;

·       Adio apak kere arai etakanu akoko arai bon at da aijalijalanut kane ejai atacan esolo.

·       Arai etakanutu acie nu itetiak nu ikamanara keda esolo lo mam atacan etacit kapak kangin

 

AITEPEGETA KA AILIPASIA (OBJECTIONS AND APPEALS)

Arai etubokinitai ijo esolo lo mam ijo iyalama keda, erai akaon apedor aitebeg etube ngon.

Aitepeget (An objection)

Erai aitepeget aiwadikaet na iwadikaikini atacan esolo lo epolokit erionget lo isolosio itodunite amamut aimonut keda etube ikamanara keda esolo. (Kwapo nat aipimao na esolo alo etaci etuan) lo einakinita etuan aitac.

Etube lo esolo (Tax Decision)

Etube lo esolo ngesi eitiai lo esolo lo ainakin atacan esolo aitac arai adio aitolomununet na ejai akanin alo apolokinton erionget lo esolo.

Abongokinet na aitepeget (Objection Decision)

Erai na abongokinet na itolomuni lo epolokit erionget lo isolosio ko Uganda Revenue Authority, acamun aitepeget na ijukunit atacan esolo kotoma aileleba arai atutubena kosodi aijulakin etube lo esolo kaileleba arai atutubena arai agirokin ailipasia.

Eipone lo itolomunet aitepegeta arai ailipeta (Objections and appeals procedure)

Akirot

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda (Domestic Tax)

Apak na itepeget

Aitepeget

1)     Arai mam atacan esolo iyalama keda esolo lo etubokinitai ngesi, epedori ailip arai aigir (esolo ngon) ane ejai lo epolokinit URA      

2)      Ekoto ngesi aswam ngun koipone   alo ebeitor ido itodute ejok nu mam ngesi iyalamar.

Ekoto ejenunet lo edolit ojai anu aigang epegete ke

      3) Ne igwaikitor ijo aitepeget anu anyanario ana esolo, epedori lo apolokinton erionget lo isolosio acamun akon ailipa arai:

a)     Ilelebit ijo ijo apapulai nu esolo nu ikamanara keda anyanario ngin.(Kanu Aipima na sodit)

b)     Itacakit ijo esolo lo iburai ikamanara keda apapulai nu esolo nu eupanara keda anyanario ngin ka kere isirigin lu iburai ijo aitac.

        4) Ipedori ijo ailip lo apolokinton erionget lo isolosio kotoma aiwadik aisukunyikin apak na aibwaikin aitepeget kon ibwaikite nu ikotor ijo isukunyarai. Arai imonikina lo apolokinton erionget lo isolosio keda akon ailipa, epedorio do ngesi aiyatakin aparasia kwapo eminakina ngesi.

         5)  Epedori lo apolokinton erionget lo isolosio eitolomun nu ebeit aswam

a)     Ne ejai anyanario na esolo na itogogongit, ingongari, iyatakini arai aijulakin anyanario na ikamanara keda aitepeget.

b)     Ne ejai adio kere nu ebeit aswam kwapo nat aitogogong, aijulakin arai aibwaikin osiep kere ikamanara keda anyanario ngin.

Kotoma aparasia akais aangon keda ikany (45) akaulo na adumun aikwenyario na atubokinio.

     6) Ikwenyakini lo epoloikinit URA atacan esolo nu oponi ocamunai anu ikamunitos aitepeget ke.

    7) Arai mam ebongokinitai aitepeget kotoma aparasia akais akany aangong (90), ipedori ijo aiwadikaikin lo epoloikinit URA ebaluwa, aikwenyar ngesi ebe esubit bala adaun acamun aitepeget ke.

   8) Arai itolomu ijo aseo (election) eyangario ijo kwape lo adaun ainakin aikwenyaret kotoma apan na ibwaikina ijo aseo kon URA

    9)    Arai Ibusakinit airerior nu ikamanara keda Ijo anu aitemokin aitepeget kon, Elemario apak na etubokinitai na aparasia akaisakanyangon (aparasia 90) anu aitolomun nu ebeit aswam.

    10) Ne irerioro lo apolokinton erionget lo isolosio nu ikamanara keda Ijo, ikwenyakini ngesi ijo ngun.

Kotoma aparasia akais akany aangon (90) ageun ne ijaunere aitepeget.

Aisinyikoikinet;

epedorio alemar aparasia nu arai ebeit ber aanyanar aiwadikaeta nu aisubus nu atacan esolo ido ikwenyario atacan esolo .

Eipone ecie lo itemokinet angurian

Arai mam ijo iyalama keda etube, ipedori ijo ailip lo apolokinton URA aitemokin angurian kon itwasamai iponesio icie lu epedori eminista lo apiai keda apol aitolomun kitoritete aitikitiketa.

Epedori na aitolomun iponesio icie kanu atacak esolo lu ekotosi aitemun airerior etube lo isolosio lo itolomunit URA abois na aijukar ailipa apupokinio bobo toma okomiti lo epupi nu isolosio (Tax Appeals Tribunal)

 

Aitepegeta

 

 

Ekooti lo epupi nu aitepegeta nu esolo

Arai mam ijo iyalama keda etube lo aitepeget kon, ipedori ijo aiyangar emusago/engunget kon okoot lo epupi nu ikamanara kede aitepegio na esolo.

Kotoma aparasia akais auni (30 days) akaulo na atubokinio kunu aitepeg ke.

Ekoti lo apolon

·       Arai mam ijo iyalama keda etube lo okooti alo epupi nu aitepegeta nu esolo, epedori ngesi ayangar emusago ke okoti lo apolon anu abongokin aipup etube.

·       Eyangari atacan esolo emusago ke (aiwadikaet na epeget ke) ne ejai ewadikan lo ekooti kalo apolon

Kotoma aparasia akais auni (30 days) akaulo na atubokinio kanu aitepeg ke

Ekoti lo aitepegeta (court of Appeal

Arai mam ijo iyalama keda etube lo ekoti alo apolon, Ipedori ijo aijukar ailipa kon me ejai ekoti lo aitepegeta airerior etube. Ajaun ailipa na bon, irerei ne ebilitere ekisil bon.

Irereori ekoti lo ailipa ngin kaidules Ido elimori nu adumu ngesi kotoma apak na mam edepari aparasia 60 agear aparan na ebwaikinere aitepeget.

Kotoma aparasia akais auni (30 days) akaulo na einakinere etube  lo aitepeg arai apak na oingaren otupitete eipone lo ecamakina ekoti.

Ekoti lo apolon akere akwap (Supreme Court)

Arai mam ijo iyalama keda etube lo ekoti alo epupi aitepegeta, Ipedori ijo aisukunyikin emusago kon toni Okoti lo epol akere akwap. Ipedori ijo ibwaikin emusago kon itwasamai etube lo ekoti alo epupi aitepegeta ido Ekoto emusago ikamanara keda abilibilio na ekisil alo ikamunit itunga lu ipu.

Ne ekotokinore lo etoloman etube ainyakakin ijo idis isirigin akaulo na etube alo itetet, atemasi ikomitin ka ikotin lu imaritai kokuju, etacakinio isirigin ngun keda adokon otupitete ekisil.

Etacakinio aidokon kuju na isirigin alu ebei ainyakakin ijo agear aparan na atacakinere isirigin ngun kosodete angetakin aparan na awasia na elap alo inyakakinere isirigin ngun.

Irereori ekoti lo apolon akere akwap aitepeget kosodi aitolomun etube kotoma apak na mam edepari aparasia 30 ageun aparan na ibwaikinere ailipa.

Aitodun ajenanut.

Kanu aitepeg etube kalo epoloikinit URA, lo atacan esolo nges ebeit aitodun ebe mam etube arai lo abeit.

 

 

Nu tupitono anu ailip aitepeg keda ailipasia nu esolo alo iboro lu eyaunio akwapin (Objections and Appeals procedure under Customs).

  1. Arai ikamunit ijo etube lo itolomunit lo apolokinton isolosio lu iboro alu elomete toma akwap wok, arai edio eswaman kere lo URA ikamanara keda esolo lo, ecamakitai ijo toma aparasia 30 agear ne etolomunere etube aijukar ailipa na itepegit etube ngon.
  2. Ijukari do ijo ailipa na iwadikatai, ikamanara keda nu imaritai okuju me ejai lo apolokinton nu esolo (Commissioner) itodunite agwoetait kon.
  3. Arai ecamu lo apolokinton isolosio lu iboro alu elomete toma ebe narai amamei eswaman lo ijauni apapulai, ejai yen adeka arai ace da nu epolok, nu apotu isimikata ijo aijukar ailipa kon kotoma aparasia 30 agear ne etolomunere etube, ido iyapit ijo aitolomar ailapa kon anu ationis ana idelelei, ipedori ngesi acamun ailipa kon akaulo na aparasia 30.
  4. Itolomuni lo apolokinton isolosio lu iboro alu elomete toma akwap wok etube ke kotoma apak na mam edepari aparasia 30 akaulo na itolomunere ailipa, itolomuni ngesi eke etube kotoma aiwadika itodunite agwoetait na etube ke.
  5. Arai mam lo apolokinton isolosio ijukunit eke etube kotoma apak na mam edeparit aparasia 30, eponio do atemar ebe, acamaki ngesi ailipa.
  6. Epedori do lo apolon lo isolosio alu iboro alu elomete toma akwap wok acamakin ailipa na ayangaro na iboro kon ikamanara keda ailipa na ijukarit ijo. Epedoros nu bon akaulo na atacakin isolosio kere arai aitodunio na ayuwara ana edolit keda edio edube kere lo iburai ijo aitac kwape eanyunia lo apolokinton isolosio.

Eipone lo itolomunet ailipasia kwap na ekisil alo ikamunit iboro lu elomete toma akwapin nuko kida na Africa. (Appeals Procedure under the East African Community Customs Management Act 2004)

Arai mam ijo iyalama keda etube lo itolomunit lo apolokinton isolosio lu iboro alu elomete toma akwap wok, Ipedori Ijo ijukar akon aitepeget ne ejai ekomiti lo epupi aitepegeta nu esolo Ido Ipedori aswam nu kotoma apak na aparasia 45 akaulo na adumun etube. Ijaikini ijo ekopi lo ailipasit kon ne ejasi lo apolokinton isolosio lu iboro alu iboro alu elomete toma akwap wok.

AITISILANARETA (PENALTIES)

 ABILA NA ESOLO

ADIAKARET

AITISILARO

a)     Esolo ameda (Income Tax)

b)    Esolo lo ajokis ana iyatanakin oboro adoketa anu asubio kec (Value Added Tax)

c)     Esolo lo etacete lu esubete iboro ka aswamisinei (local excise duty)

Aimen aiwadikuan ka URA anu aitac esolo, aiputar aiwadikaun arai alimokin lo apolokinton isolosio nu ikamanara keda aijulujuleta arai nu ayaunete nu.

       i.          Aitac isirigin lu mam edeparitos 3,000,000 arai awenio na mam edeparit ikaru ikanyape arai kere akaulo na atubokinio arai iswamauna aibucaret kojeni ijo arai anu amamut apodokit.

     ii.          Aitac isirigin lu mam edeparitos 1,000,000 arai awenio na mam edeparit ikaru iarei arai kere akaulo na atubokinio kotoma omusago edio kere.

Aimen aijukakin URA aiwadikaeta nu itodunitos eipone lo elosia aisubus toma apak

Aitac isirigin lu mam edeparitos 2,000,000 arai awenio na mam edeparit ikaru ikanyape arai kere akaulo na atubokinio

Aimen aidar aiwadikaeta nu ejokak.

Atac isirigin lu mam edeparitos 2,000,000 arai awenio na mam edeparit ikaru ikanyape arai kere akaulo na atubokinio

Esolo lo ameda (Income Tax)

Aimen aitac

·       Edio esolo (lo awasia arai lo geunet)

·       Edio esolo lo ekisil (penal tax)

·       Esolo lo elemaritai arai arai lo iburai alemario kotoma arai eroko aparan na atacakin

Adokon koitiai alo 2% angin elap kuju na isirigin alu mam etacitai lu imarunitai agear aparan na abeitor aitac itoni aparan na irikakinere aitac.

Esolo lo ajokis ana iyatanakin oboro adoketa anu asubio kec (Value Added Tax)

Aimen aitac esolo eroko arai kotoma apak ana Ibusakinit

Esolo lo aitisilaro lo iarei angun kwatat (2%) kotoma osolo kalo mam etacac.

Esolo lo etacete lu esubete (production) iboro ka aswamisinei (Local Excise Duty)

Aimen aitac esolo

Adokon na 2% na eriakasi keda esolo lo abeit aitac.

Esolo lo Aicik/aikung apapulai/aiwadikaeta (Tax Stamp)

 

 

Aimen aigwaikin aicikakinet/aikunget

Lu ipu kotoma:

·       Esolo lo mam etacac oboro irwana aarei arai,

·       Imilionin akais akany (50M)

Aiwadika kuju arai aipucupuc aicikakinet/aikunget

Lu ipu kotoma:

·       Esolo lo mam etacac oboro irwana aarei arai,

·       Imilionin akais akany (50M)

Atam adumun, adumun arai agwelar aikunget komam lo apolokinton erionget lo isolosio ecamakit

Lu ipu kotoma:

·       Esolo lo mam etacac oboro irwana aarei arai,

·       Imilionin itomon (10M)

Aimen ainakin lo epolokinit URA akiro nu ilipi/ekoto.

Imilionin akais akany (50M)

Aisab  arai alimun nu itapaarete

Aitac esolo lo edepara ane ejai lo elimoritai (excess taxes) irwan aarei.

 

IYAPESIN LU URA KEDA EIPONE LO DOLOKINET KESI (UGANDA REVENUE AUTHORITY SERVICES OFFICES AND CONTACTS).

Agori/Aiboisit (Region)

aibois na idumakini ijo agangat (Station/service

center)

Eipone lo Esolo

(Tax Heads)

Nejasi toma (Physical location)

Enaba lo esimu lo eyapesi (+256) (Office

contacts

(+256))

AKIDINGOT NA OUGANDA (CENTRAL)

Oyapesi lo apolon

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda ka lo iboro ka aswamisinei nu elomunete okinga na Uganda

Ogoropa lo URA, Epulota M 193/4 Nakawa Industrial area, P.O.Box 7279, Kampala

0323443610

Lu egwoikinitos URA kotunga

Aiswamanara keda itunga

Togo lo ikanyet ape, ogoropa lo URA (floor 6, URA Tower)

0417442054

Lu ijanakinete atacak esolo lu iriongeta alu apugan

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Oyapesi lo URA Nakawa togo lo NIP

0323442142

Atenu na Okatwe

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Finance Trust Bank opulota 115 ka 121

0323444626

Atenu nako William street

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Vision House kau naka Equatorial Mall eiduny keda Post Bank , Opulota 68/70

0323443260

Atenu nako Nakivubo

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Diamond Trust Bank, Ham Shopping Mall

0323444636

 

Entebbe

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Orot loka Plot Gowers eitei kede Entebbe Junior School

0323443636

Nateete

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Opulota  125; Eiduny keda police lo itetet Birus Mall

 0323448006

Mityana

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Mityana

0323445156

Atenu nako Bwaise

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Diamond Trust Bank, Bombo Road

0323445635

Kampala Road

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Aduketait nako Diamond Trust Bank, iteosi  keda Cham Towers

0323443609

Mukono

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Mukono

0323445221

Nansana

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/oibuga lo Nansana, orot lo elosi Hoima, Togo loka Katonda ya Bigera

0323448009

Kyaliwajjala

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Martyrs Mall, Opulota 1667; Kyaliwajjala Namugongo Kira road

0323448001

Masaka

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda ka kinga na oUganda da

Opulota lo 31, Orot lo elosi Kampala, kotaun/oibuga alo Masaka

0323444981

KAGOLITOMEI (NORTHERN)

Pakwach

Esolo lo iboro alu eyangaro kinga na arai ayaun toma na oUganda (Customs)

Otaun/oibuga lo Pakwach

0772140958

 

Nebi

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Nebbi

0323443814

 

Koboko

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Koboko

0323445162

 

Arua

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda ka kinga na oUganda da

Opulota 1, Orot lo elosi Pakwach iteosi keda eisawe lo abolasio lo Arua

0323443506

 

Kitgum

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Kitgum

0323444825

 

Moyo

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Moyo

0323445177

 

Padea

Esolo lo iboro alu eyangaro kinga na arai ayaun toma na oUganda (Customs)

Padea (Oikoru lo Uganda keda DRC)

0772142441

 

Elegu

Esolo lo iboro alu eyangaro kinga na arai ayaun toma na oUganda (Customs)

Elegu (Oikoru lo Uganda keda South Sudan)

0772593232

 

Lira

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Opulota 5-7 Ogoropa lo Citadel, togo lo iuniet (3rd Floor), Obote Avenue , Otaun lo Lira

0323444890

 

Gulu

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Opulota 26, Orot lo Labwor, Gulu

0323443751

KIDE (EASTERN)

Malaba

Esolo lo iboro alu eyangaro kinga arai ayaun toma Uganda

Malaba, (Oikoru Uganda keda Kenya)

0772141106

 

Busia

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda ka kinga na oUganda da

Busia , Oikoru Uganda keda Kenya

0323443557

 

Mbale

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda ka kinga na oUganda da

Opulota lo 1 Court Road -Oval Plaza

0323444950

 

Tororo

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Tororo Orot lo Kampala keda Busia iteosi keda Children’s Park

0323445501

 

Soroti

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Soroti, orot loka Haridas eiduny keda Doctor’s Plaza

0323445500

 

Busitema

Esolo lo iboro kalu eyangaro kinga ka lu eyauno toma na oUganda

Asisiarit na erot lo Malaba ka lo elosi Busia

0772142400

 

Iganga

Esolo lo iboro kalu eyangaro kinga ka lu eyauno toma na oUganda

Otaun/oibuga lo iganga orot lo elosi Jinja Malaba, iteosi keda Posta Uganda

0323443803

 

Jinja

Esolo lo iboro kalu eyangaro kinga ka lu eyauno toma na oUganda

Opulota 2A Orot lo Spire , Otaun/Oibuga lo Jinja

0323443840

 

Moroto

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/oibuga lo Moroto

0323443756

TOO

(WESTERN)

Katuna

Esolo lo iboro kalu eyangaro kinga ka lu eyauno toma na oUganda

Katuna, Kikoru lo Uganda keda Rwanda

0323444783

 

Mirama hills

Esolo lo iboro kalu eyangaro kinga ka lu eyauno toma na oUganda

Mirama, (Oikoru lo Uganda keda Kenya)

0772140749

 

Kabale

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Opulota 92, Orot lo elosi Mbarara, iteosi keda NSSF

0323443940

 

Bushenyi

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/oibuga lo Ishaka, Orot lo Basaja, Kasese aidunyi keda KIU

0323443541

 

Mutukula

Esolo lo iboro kalu eyangaro kinga ka lu eyauno toma na oUganda

Mutukula, Oikoru lo Uganda keda Tanzania

0772140389

 

Fort portal

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda ka kinga na oUganda da

Opulota 1 Ogudo lo Ruhakinda

0323443720

 

Mbarara

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda ka kinga na oUganda da

Opulota 3 B, Orot lo Stanley

0323445037

 

Rukungiri

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Rukungiri

0323445437

 

Kyotera

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Aduketait nako Wotonava (Togo lo Letshego) Opulota 316 Orot lo elosi Mutukula

0772141709

 

Mpondwe

Esolo lo iboro kalu eyangaro kinga ka lu eyauno toma na oUganda

Mpondwe, Oikoru Uganda keda DRC

0772141005

 

Hoima

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Aduketa nuka ekoti alo kitara, Orot lo apolon.

0323443780

 

Masindi

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otaun/Oibuga lo Masindi

0323445012

 

Kasese

Esolo lo iboro ka aswamisinei nu oUganda

Otogo loka Finance Orot lo elosi Rwenzori iteosi keda teachers corner.

0323444752

 

INGETAKINI (CONCLUSION)

Imunor ijo erot lo ejok keda URA itupakit ijo nu iswama. Kilipit kodolok isio anu ace aingiseta keda agangat.

inom esimu lo abure Enaba: 0800217000 arai bo nat 0800117000 ebaluwa lo olago (Email): service@ura.go.ug

URA Facebook, twitter, YouTube handles

Kocoikina (disclaimer)

Erasi akiro nu kere kanu aitododikin atacak esolo kosi nu iswama ido epedorio aijulakin arai ijulakinos ikisila lu isolosio ka icie ikisila kere lu ipugatos eyaitene lo isolosio.

Add to Bookmarks
Print Friendly, PDF & Email
(Visited 226 times, 1 visits today)
Add to Bookmarks (0)
Print Friendly, PDF & Email

No Comments yet!

Your Email address will not be published.

Skip to content