• Abalunzi b’enkoko
• Abaaluza obukoko
• Abakozi n’abatunzi b’emmere y’enkoko
• Abatunzi b’eddagala ly’enkoko
• N’abatunzi b’ebyo ebikolebwa okuva mu nkoko okugeza amagi n’ennyama

• Bw’oba weetaaga okuwandiisa erinnya ly’eddundiro lyo, kyalira ekitongole ekivunaanyizibwa ku kuwandiisa bizinesi mu Uganda ki Uganda Registration Services Bureau (URSB).
• Ojja kuweebwa “satifiketi” eraga ndi owandiisizza bizinesi yo; “Certificate of Incorporation” bw’oba owandiisizza kampuni oba “Certificate of Registraton” bw’oba owandiisizza linnya lya bizinesi.
• Bw’oba oteekateeka okuggulawo wofiisi oba ekifo awatundirwa ebiva mu nkoko, oteekeddwa okufuna layisinsi okuva mu KCCA, munisipaali oba Eggombolola.
• Oteekeddwa okwewandiisa n’ekitongole ekiwooza omusolo ki Uganda Revenue Authority (URA) ofune “TIN”

Weetegereze

• Oluvannyuma lw’okwewandiisa, omulunzi ateekeddwa okutuukiriza ebisaanizo by’ekitongole ekivunanyizibwa ku bulunzi mu minisitule y’eby’obulimi, obulunzi n’obuvubi.

Omuntu ssekinoomu

• Endaga muntu
• Satifiketi kwe wawandiisiza erinnya lya bizinesi yo

Kampuni

• Foomu eriko ebikwata ku ba dayirekita ba kampuni (Company form 20)
• Satifiketi kwe wawandiisiza kampuni (Certificate of Incorporation)
• Nyiga wano okufuna ebisingawo ku byetaagisa okuwandiisa bizinesi y’ebyobulunzi

Oteekeddwa okugenda ku mutimbagano ku kibanja kya URA www.ura.go.ug.

Nyiga wano okusobola okwewandiisa ng’omuntu ssekinoomu        

Nyiga wano okusobola okwewandiisa nga kampuni oba ekibiina

Nyiga wano; okusobola okulaba eddembe ly’olina wamu n’ebikusuubirwamu ng’omuwi w’omusolo.

Omusolo gwa kampuni (Corporation Tax)

Kampuni esasula ebitundu asatu ku buli kikumi by’ennyigiza yayo ng’ogyeeko ensasaanya.

Nyiga wano okusobola okufuna ebisingawo ku ngereka y’omusolo gwa kampuni

Omusolo gw’ennyingiza ogw’omuntu ssekinoomu

Omusolo gw’ennyingiza ku muntu ssekinoomu gusinziira ku nyingiza ye.

Nyiga wano okusobola okufuna ebisingawo ku ngereka y’omusolo gw’omuntu ssekinoomu.

Weetegereze

Omusolo ogujjibwa ku musaala gw’omuntu (Paye As You Earn) gujja kuvunanyizibwanga kw’oyo alina abakozi ku ddundiro lye b’asasula omusaala ogusukka mu mitwalo abiri mw’esatu n’ekitundu (235,000). Omusolo guno gulina okusalibwangako buli mwezi.

Withholding Tax (WHT) gwe musolo ogujjibwa ku nnyingiza ogusalibwako ku nsibuko ng’omuntu omu tannasasula munne gw’asuubuliganye naye. Omulunzi singa atunda eby’amaguzi ebisukka mu kakadde k’ensimbi, gw’abiguzizza ateekeddwa okumusalako ebitundu mukaaga ku buli kikumi (6%).

Omulunzi ateekeddwa okufuna “credit certificate” enamuyambako okusasula ku musolo gwe yandisasudde ku nkomerero y’omwaka gw’eby’ensimbi okusinziira ku litaani ye.

Omusolo gwa namulanda (VAT) gujjibwa ku bintu ebikozesebwa mu bulamu obwa bulijjo era nga gutwala ebitundu kumi na munaana ku buli kikumi (18%).

Omuntu yenna okuwandiisibwa ku VAT ateekeddwa okuba ng’atunze eby’amaguzi bya bukadde kikumi mw’ataano mu bbanga lya mwaka gumu oba nga bya bukadde asatu mu musanvu n’ekitundu mu bbanga lya myezi esatu egisooka egy’omuddiringanwa.

Omusolo gwa WHT ne VAT gijja kuvunaanyizibwanga kw’abo ababa basazeewo okwongera omutindo kw’ebyo ebijjibwa ku malundiro

Litaani zino zikolebwa nga litaani endala zonna ez’ennyingiza.

Nyiga wano; okusobola okufuna ebisingawo ku ngeri y’okukolamu litaani

Ngomaze okuwaayo litaani, oteekeddwa okusasula omusolo gw’ofunye mu litaani yo ng’oyita mu; banka, mobile money, EFT, RTGS, VISA, Master card oba okukozesa essimu yo n’onyiga *285#.

Weetegereze

Ssalesale w’okusasulirako omusolo y’omu n’okuwaayo litaani.

Kituufu waliwo emiganyulwo eri abalunzi b’enkoko era gye gino wammanga;

Emiganyulwo mu musolo ogusoloozebwa mu ggwanga (Domestic Taxes)