Dul mako rec-Lumak rec ki lucat rec
Nga ma obedo lamak rec ki nga ma obedo lacat rec?
Lamak rec obedo ngat ma mako rec me acama onyo me acata.
Lacat rec obedo ngat ma cato rec bot dano me acama. Lucat rec twero bedo jo ma cato rec mapol/madwong onyo manok nok kun nongo gi ngeyo yerone, wilone, tingone, tolone, kwanyo cogo ki I rec, kwanyo cogo ki del rec, cano ne me acata, keto alama/lanyut ikome ki cato jami kom rec mapat pat.
Dano ma tiyo biacara me cato rec i Uganda kany omyerogi ocone bot: –
- Dul ma maloyo coyo kampuni I Uganda ma kilwongo ni Uganda Registration Services Bureau (URSB) ka imito cone macalo kampuni onyo ka imito coyo nying biacara ni keken.
- Bot dul ma jogo mucoro I Uganda kany ma kilwongo Uganda Revenue Authority (URA) pi mucoro
Niang ni:
Ka ityeko cone bot dul mamalo ni, bi mite ni I lub cik ma kwako dul macalo;
- Dul ma neno lok kom gwoko ngom ki jami ma iye (National Environment Management Authority (NEMA).
- Gang kal madit ma neno lok gwoko rec, Cik ma kwako kom rec ki me neno ni tye maber matye ite Dul pa Gamente me pur, Lee ki Rec ma ki lwongo ni Ministry of Agriculture, Animal Industry and Fisheries.
- Pi lumak rec ki lucat rec, lancic mamegwu pe kitwero medo ne kace pe wutye ki nama me culu mucoro ma kilwongo TIN.
Pi dano/ngat acel
- Adenti kad me lobo Uganda.
- Catifiket me cone (kace itiyo biacara).
Pi Kampuni
- Waraga ma nyutu nying dairekta onyo wegi Kampuni (Kampuni fom 20).
- Catifiket me cako kampuni
Dii kany pi ngec matut pi ngeyo ngo ma omyero ibed kwede pi cone me tiyo biacara me cato rec.
- Omyero ilim ka nongo ngec madit me URA I www.ura.go.ug
- Dii kany me cone macalo ngat acel.
- Dii kany, kace ibi/imito cone macalo Kampuni
Dii kany pi ngeyo tweroni ki gin ma omyero itim macalo lacul mucoro
Mucoro pi Kampuni ma ocone ki Gamente
Man obedo mucoro ma kingolo ikom Kampuni onyo dul ma oribbe me timo biacara iwel me pacen 30% (Pyeradek).
Biacara matino tino/Mucoro ma kibyeko abyeka
Man obedo mucoro ma kingolo ikom biacara me cato rec kun kitiyo ki cura ma rwate.
Mucoro ma kingolo ki ikom mucara pa lutic (PAYE)
Man obedo mucoro ma lutim biacara ngolo ki iwi mucara pa lutic gi (Kadi bed-gi okwano onyo gitiyo lejeleje) ma nongo mucara gi ka kiribu kato alip miya aryo ki pyeradek wiye bic (235,000) dwe ki dwe. Kit mucoro man rwod/won tic ngolo dwe ki dwe ma nongo pwod pe oculu luctic ci cwalo bot dul ma jogo mucoro (URA).
Dii kany pi kit me tiyo cura me PAYE
Mucoro ma kigwoko dong cen ki ikom/inge cul (Withholding tax)
Man obedo mucoro ma kingolo ki ikom lim ma dano onongo ikom cato gin moo keken bot ngat ma ocone macalo ajenti me jogo mucoro pa URA. Kitiyo/kitimo cura ne I pacen 6 (6%) ci dul ma culu ngat ma ocatigi jami ngolo cente man cutcut ki ikom cul ma myero omii ki ngat ma ocatigi jami ni ci kicwalo lim me mucoro man bot dul maloyo jogo mucoro I Uganda.
Dii kany pi ngec ikom mucoro ma kingolo dong cen inge cul pi jami ma kicato.
Adwogi/rekod magi kiyubu marom aroma ki rikod cente mukene ma donyo i kicaa/jeba.
Dii kany pi ngec mukene kit me nyutu kor tic/adwogi/rekod biacara ni
Ka ityeko culu/coyo ritan/adwogi biacara ni, omyero icul kit mucoro mo keken me acula kun itiyo ki kit me cul ma kiryeyo kany ni, macalo benki (bank), Mobile Money, VISA, Mastercard, EFT, RTGS, USSD Code (*285#) ki mukene macalo magi.
Niang ni: Nino me culu mucoro rom aroma ki nino me coyo adwogi cato wil ni.
|
Kit yub |
Yub me mucoro/Mucoro ma pe kiculu |
|
Mutoka me keto rec ma ngic (Mutoka matye ki ngico me gwoko rec). |
Pe culu mucoro weng manonge ite dul 5 me Cik me tung kunyango me Afrika (East African Community Customs Management Act, 2004) |
|
Ot mangic Ot ma kigwoko ma ngic kare ducu (macalo fridge) |
Mucoro me kelo jami man ilobo tye jero (0)% malube ki cik me tung kunyango me Africa (EAC CET). Man konyo ka pwod rec kimako amaka ki me gwoko jami apura kama ngic wek pe obale macalo ringo, gweno, rec ki mukene macalo magi. |
Pi ngec mukene, lim opici me URA moo keken ma cok kwedi, onyo goo nama cim ma pe kiculu pire 0800117000 onyo 0800217000 onyo kube kedwa I WhatsApp: nama 077214000
